آشنایی با سریع ترین حیوان دنیا در هنگام شیرجه ، شاهین تیزپر (Peregrine Falcon)
به گزارش وبلاگ مطالعه، وقتی صحبت از سریع ترین حیوان دنیا می گردد، معمولاً چیتاها به فکر می آیند که با سرعت خارق العاده 120 کیلومتر بر ساعت در دشت ها می دوند. اما این عنوان تنها برای خشکی معتبر است. در آسمان ها، داستان کاملاً فرق دارد. شاهین تیزپر (Peregrine Falcon) با سرعتی باورنکردنی تا 300 کیلومتر بر ساعت در هنگام شیرجه، رکورد سرعت را به نام خود ثبت نموده است. بعضی پژوهش ها حتی حاکی از آن هستند که این پرنده قادر است به سرعتی بالاتر، حدود 320 کیلومتر بر ساعت، برسد؛ سرعتی که با قطارهای سریع و مدرن برابری می نماید.
استاد شکار در هوا
این سرعت خیره نماینده بخشی از استراتژی منحصر به فرد شاهین تیزپر برای شکار است. این پرنده شکاری با استفاده از تکنیکی به نام stoop یا شیرجه عمودی، طعمه خود را از ارتفاعات بالا شناسایی نموده و با دقت و قدرت بی نظیر به آن حمله می نماید. شاهین ها عمدتاً از پرندگان کوچک تر تغذیه می نمایند. پژوهش ها نشان می دهند که شاهین های ساکن شهرها، کبوترها را به عنوان غذای اصلی خود انتخاب می نمایند. درحالی که شاهین های ساحلی، بیشتر به شکار اردک ها و پرندگان دریایی علاقه دارند.
پراکندگی دنیای - شاهینی بدون مرز
نام علمی این پرنده از واژه لاتین peregrinator به معنای مسافر یا مهاجر گرفته شده است. شاهین تیزپر به خاطر قدرت پرواز بالا و سازگاری زیاد، در بیشتر نقاط دنیا به جز قاره قطب جنوب یافت می گردد. این ویژگی باعث شده که به عنوان یکی از دنیای ترین پرندگان شناخته گردد.
در آمریکای شمالی، سه زیرگونه اصلی از شاهین تیزپر وجود دارد:
- شاهین آمریکایی یا قاره ای (American Peregrine Falcon)
- شاهین توندرا (Tundra Falcon) که در منطقه ها شمالی تر دیده می گردد
- شاهین پیل (Peales Falcon) که عمدتاً در منطقه ها ساحلی زندگی می نماید
این پرندگان اغلب در رشته کوه های مرتفع مانند آپالاچیان (Appalachians) و راکی (Rocky Mountains) دیده می شوند. آن ها در صخره های بلند لانه می سازند و منطقه ها مرتفع را برای شکار خود ترجیح می دهند.
تاریخچه تهدید و نجات این جاندار
شاهین تیزپر نیز مانند بسیاری از حیوانات دیگر، قربانی دخالت های انسانی شده است. در قرن بیستم، استفاده گسترده از آفت کش ها، به ویژه ماده DDT، به کاهش شدید جمعیت این پرنده منجر شد. سموم وارد زنجیره غذایی شدند و بر فراوری تخم های این پرنده تأثیر گذاشتند؛ به طوری که پوسته تخم ها نازک شده و به راحتی می شکستند. این مشکل تا حدی بحرانی شد که شاهین تیزپر به عنوان گونه ای در خطر انقراض ثبت شد.
خوشبختانه، با اجرای برنامه های حفاظتی و ممنوعیت استفاده از DDT، جمعیت این پرنده به تدریج بهبود یافت. بازپروری آن ها به عنوان یکی از بزرگ ترین موفقیت های حفاظت محیط زیست شناخته می گردد. شاهین ها از فهرست گونه های در خطر انقراض خارج شدند و به نمادی از امید و نجات تبدیل گشتند.
چالش های تازه در مسیر بقای شاهین ها
با وجود این موفقیت، پژوهش های اخیر حاکی از کاهش جمعیت شاهین تیزپر در ایالات متحده هستند. در بعضی منطقه ها، تا 50 درصد لانه های شاهین ها خالی گزارش شده اند. محققان چندین نظریه برای این کاهش ارائه داده اند:
- بازگشت آفت کش ها و مواد شیمیایی مضر به محیط زیست
- کاهش تعداد طعمه ها به دلیل تغییرات زیست محیطی
- شیوع آنفولانزای پرندگان با بیماری HPAI (Highly Pathogenic Avian Influenza)
با این حال، هنوز دلیل دقیق این کاهش جمعیت معین نشده است و پژوهش های بیشتری برای آنالیز این موضوع در حال اجرا است.
رقبای سرعت شاهین تیزپر
شاهین تیزپر سریع ترین حیوان دنیا در حالت شیرجه است، اما اگر معیار سرعت پرواز مستقیم باشد، این پرنده در جایگاه اول قرار نمی گیرد. خفاش دم آزاد برزیلی (Brazilian Free-tailed Bat) می تواند با سرعت 160 کیلومتر در ساعت پرواز کند و سریع ترین پرنده در پرواز مستقیم، بادخورک معمولی (Common Swift) است که رکورد سرعت بالایی دارد.
نقش انسان در حفاظت از طبیعت
داستان شاهین تیزپر یادآور این نکته است که دخالت های ما در طبیعت می تواند پیامدهای خطرناکی داشته باشد، اما با کوشش و تعهد، امکان بازسازی و حفاظت از گونه ها نیز وجود دارد. شاهین ها امروز نمادی از تعادل بین طبیعت و انسان هستند و آینده آن ها به مراقبت مداوم ما بستگی دارد.
منبع: یک پزشک